Фармальна ў момант утварэння Маскоўскага ўніверсітэта на тэрыторыі Расійскай імперыі мелася тры ўніверсітэта: Акадэмічны ўніверсітэт(руск.) (бел., а таксама Дэрпцкі і Віленскі ўніверсітэты (Боголюбов А. Н. Точные науки как предмет преподавания в университетах // Физика на рубеже XVII-XVIII вв.. — М.: Наука(руск.) (бел., 1974. — С. 75-119.). Адзначаючы гэты факт, А. М. Багалюбаў(руск.) (бел. піша, аднак, што «Акадэмічны ўніверсітэт не быў у сутнасці ўніверсітэтам. У нейкай ступені мадэрнізуючы абставіны і сувязі XVIII ст., можна сказаць, што ён уяўляў сабой аспіранцкую групу, пазбаўленую пастаянных кіраўнікоў і матэрыяльнага ўтрымання і наогул прадстаўленую вятрам з усіх бакоў! Маскоўскі ўніверсітэт стаў універсітэтам з першага ж дня свайго заснавання, бо М. В. Ламаносаў, як Пётр I, які з'яўляўся для яго ўзорам, быў чалавекам справы». Характарызуючы ролю Дэрпцкага і Віленскага ўніверсітэтаў, ён жа адзначае, што «першы з іх тады быў чыста нямецкім, а другі — польскім, так што наўрад ці можна аднесці гэтыя ўніверсітэты да сістэмы, якая рыхтавала кадры для імперыі».
