Некаторыя даследчыкі знаходзяць выявы дахрысціянскіх храмаў і ідалаў на рускіх вышыўках: Динцес Л. А.Дохристианские храмы Руси в свете памятников народного искусства // Советская этнография. — № 2. — 1947.; Денисова И.М.Образ древнеславянского храма в русском народном искусстве // Этнографическое обозрение. — № 5. — 1992.. Магчыма, рэлікты паганства захаваліся ў найпозняй традыцыі пабудовы «штодзённых» (за 1 дзень) храмаў і капліц: Зеленин Д. К.«Обыденные» полотенца и «обыденные» храмы // Живая старина. — XX. — 1911. — С. 1-20..
Некаторыя даследчыкі ў гэтым сумняваюцца — гл: Бернштам Т. А.«Слово» об оппозиции Перун — Велес/Волос и скотьих богах Руси // Полярность в культуре (Альманах «Канун». Вып. 2). — СПб., 1996. — С. 93-120. Архівавана 13 кастрычніка 2007.
У рамках сваёй тэорыі пра «Пяруна, які ўваскрасае» Клейн трактуе ўсё рытуалы, звязаныя з провадамі рытуальных персанажаў у выглядзе пудзіла, з Пяруном: Клейн Л. С. Воскрешение Перуна. К реконструкции восточнославянского язычества.. — СПб.: Евразия, 2004. — С. 332.. У рэчаіснасці ж, рытуалы ўшаноўвання і провадаў трэба прызнаць даволі ўніверсальнымі для паганскай славянскай рэлігіі. М. А. Васільеў мяркуе, што менавіта яны апісаны яшчэ ў летапісным аповядзе аб звяржэнні ідалаў Уладзімірам: Васильев М. А.Великий князь Владимир Святославич: от языческой реформы к Крещению Руси // Славяноведение. — № 2. — 1994.. Гл. таксама: Проводы Перуна(руск.)
narod.ru
kapija.narod.ru
Зубов Н. И.Научные фантомы славянского Олимпа // Живая старина. — № 3 (7). — М., 1995. — С. 46-48. Архівавана 23 мая 2011..
Памылковы пераклад «адзін толькі бог» даў падставу для шматлікіх спекуляцый пра «монатэізм» у старажытных славян (напрыклад: Климов Е. В.Монотеизм восточных славян // Вопросы истории № 12.. — 2007. Архівавана 12 кастрычніка 2011.) Правільны пераклад — «адзін з багоў» (у арыгінале не θεόν, а θεῶν).
Некаторыя даследчыкі ў гэтым сумняваюцца — гл: Бернштам Т. А.«Слово» об оппозиции Перун — Велес/Волос и скотьих богах Руси // Полярность в культуре (Альманах «Канун». Вып. 2). — СПб., 1996. — С. 93-120. Архівавана 13 кастрычніка 2007.
Зубов Н. И.Научные фантомы славянского Олимпа // Живая старина. — № 3 (7). — М., 1995. — С. 46-48. Архівавана 23 мая 2011..
Пра індаеўрапейскія вытокі славянскай міфалогіі глядзі: В. И. Иванов, В. Н. Топоров(руск.) (бел. Исследования в области славянских древностей. М.: Наука, 1974.
Кузьмин А. Г.(руск.) (бел.. Падение Перуна: Становление христианства на Руси. — М.: Молодая гвардия, 1988. — С. 181—182.
У гэтай дамове, адзінай з трох, не згадваецца Волас — Клейн звязвае гэта з тым, што паход Ігара, у адрозненне ад двух іншых, праходзіў не па Балканам, а культ Св. Уласія(руск.) (бел. (=Воласа) быў распаўсюджаны сярод балканскіх славянКлейн Л. С. Воскрешение Перуна. К реконструкции восточнославянского язычества.. — СПб.: Евразия, 2004. — С. 142—147.
Мансіка адзначае, што ў многіх спісках летапісу тут стаіць імя не Воласа, а Уласія(руск.) (бел., што яшчэ раз паказвае тоеснасць у разуменні перапісчыкаў гэтых імёнаў і вобразаў. Гл. Мансикка В. Й. Религия восточных славян. — М.: ИМЛИ им. А. М. Горького РАН, 2005. — С. 74.. Гэта пацвярджаецца яшчэ і тымі фактамі, што Волас ні разу не згаданы ў павучаннях супраць паганства і не ўваходзіць у пантэон Уладзіміра.
Мансіка лічыць, што ў першапачатковым варыянце летапісе згадваўся толькі Пярун, а імёны астатніх багоў былі найпозняй устаўкай, выпадковым наборам вядомых перапісчыку імёнаў паганскіх божастваў. Х. Лаўмяньскі як і Мансіка мяркуе, што ў летапісе першапачаткова было імя толькі Пяруна, а астатніх божастваў у летапіс прыпісаў Нікан, паколькі ўяўляў сабе Уладзіміра ідалапаклоннікам-політэістам. Да таго Нікан жыў у Тмутаракані(руск.) (бел., на поўдні, таму ў пантэоне Уладзіміра так шмат божастваў іранскага паходжання: Łowmiański H. Religia Słowian i jej upadek (w. VI—XII). — Warszawa:: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986. — С. 113—118. Клейн лічыць, што сутнасць рэформы заключалася ва ўсталяванні дзяржаўнага культу вярхоўнага бажаства, Пяруна: гл. Клейн Л. С. Воскрешение Перуна. К реконструкции восточнославянского язычества.. — СПб.: Евразия, 2004. — С. 147—151.
Варта адзначыць, што згадка Велеса (не Воласа!) У «Слове» з'яўляецца практычна адзіным згадваннем гэтага імя ў старажытнарускай літаратуры (калі не лічыць найпозняга жыцця Аўрамія Растоўскага(руск.) (бел., куды імя Велеса магло патрапіць чыста выпадкова).
Насуперак вельмі распаўсюджанай сёння здагадцы, Масленіца зусім не з’яўляецца непасрэдна салярным(руск.) (бел. святам, а бліны ніколі не звязваліся ў народнай свядомасці з сонцам, яны заўсёды ўспрымаліся выключна як памінальная ежа.
Мабыць, гэта звязана са значнай архаічнасць дадзенага абраду, у сувязі з чым тут захаваўся рэлікт матрыярхату — прыярытэт мацярынскага роду(руск.) (бел.. Наогул, шанаванне бярозы ўсходнімі славянамі — гэта, мяркуючы па ўсім, спадчына старажытнага татэмічнага культу бярозы, як выключна важнага для жыхароў лясной зоны дрэва.
Иванов В. В., Топоров В. Н.(руск.) (бел.. Исследования в области славянских древностей. — М.: Наука, 1974. — С. 104—116..
xlegio.ru
annals.xlegio.ru
Памылковы пераклад «адзін толькі бог» даў падставу для шматлікіх спекуляцый пра «монатэізм» у старажытных славян (напрыклад: Климов Е. В.Монотеизм восточных славян // Вопросы истории № 12.. — 2007. Архівавана 12 кастрычніка 2011.) Правільны пераклад — «адзін з багоў» (у арыгінале не θεόν, а θεῶν).
