The Balkan Wars in the Eyes of the Warring Parties: Perceptions and Interpretations, Igor Despot, iUniverse, 2012, ISBN1475947054, p. 22.
Entangled Histories of the Balkans: Volume One, Roumen Daskalov, Tchavdar Marinov, BRILL, 2013, ISBN900425076X, pp. 302-303.
We went back. We told Yané what had happened, and he was silent as though struck dumb. He was silent, and sighed; only at one time he said: "We’re all Bulgarians, Tatso, and yet we kill each other to no useful purpose whatsoever. This futile bloodshed weighs heavy upon me. . . What do you think?" ‘What could I say to him? I was a simple chetnik. I’m telling you, those were troubled times, and there was plenty of unnecessary bloodshed. . . As for Yané, bright soul, he grieved over everything. As cited by Mercia MacDermott, For Freedom and Perfection. The Life of Yane Sandansky, p. 187 from the memoirs of Atanas Yanev, Eho, No. 21 (590), 26.V.1972.‘. . . It was somewhere around 1905-1906. At that time, the Supremists—Ferdinand’s generals, as we called them—appeared in our part of the country as well. And they managed to get a foothold in the village of Lyubovka. "We are not going to stand for this," Yané decided, and collected a group of us. "Go and wake up Lyubovka! See to it that there’s no bloodshed!" (The words are quoted in the memoirs of his adherent Atanas Yanev and published in "Eho" newspaper, 26.05.1972) as cited by Mercia MacDermott, For Freedom and Perfection. The Life of Yane Sandanskyp. 186.
britannica.com
"IMRO was founded in 1893 in Thessaloníki; its early leaders included Damyan Gruev, Gotsé Delchev, and Yane Sandanski, men who had a Macedonian regional identity and a Bulgarian national identity." For more see: Danforth, Loring. "Internal Macedonian Revolutionary Organization". Encyclopædia Britannica.
doi.org
In Macedonian historiography, Sandanski has been portrayed as a fighter for Macedonian independence against the Young Turks and the Turkish rule in Macedonia. I think that this interpretation is highly problematic. He certainly stood for the autonomy of Macedonia, but this does not mean that he regarded the Slavic Christians in Macedonia as a separate nation—namely, a “Macedonian nation.” For more see: Mehmet Hacısalihoğlu, «Yane Sandanski as a political leader in Macedonia in the era of the Young Turks», Cahiers balkaniques [En ligne], 40 | 2012, mis en ligne le 21 mai 2012, doi:10.4000/ceb.1192.
According to Todor Romov, Jane Sandanski’s follower from the village of Rozhen, Pirin Macedonia, Sandanski said: “Bulgaria wants to conquer us, to absorb us. They don’t wanna help us. Remember! Even the Ottoman-Turkish regime was better than the eventual Bulgarian one, because during the Turkish regime, at least we had an idea to fight for, on the other hand – Bulgarians would eat us.“ (Стойко Стойков. Табy: Време на страх и страдание - Преследването на Македонците в България по времето на комунизма (1944-1989) - Сборник спомени и документи, pg. 331, Изд.: Дружество на репресираните Македонците в България, Благоевград, 2014 г.)
Трибуна:Новинарот Виктор Цветаноски обидувајќи се во „Утрински весник” да спротивстави бугарска (Тодор Александров) и македонска кауза, вели: „Сандански ја застапувал тезата дека треба да се работи меѓу македонскиот народ и на теренот да му се објаснува дека тој е посебен народ...”?Тодоровски:Никаде Сандански нема таква изјава. Тој имал исти погледи и ставови како и другите македонски дејци од левицата и десницата, и тој се сметал за Бугарин. За него има малку документација, има повеќе другите што пишуват за него. И она малку што го напишал, кога кажува за населението во Македонија, никаде не спомнува македонски народ како посебен етнос, туку дека: „Во Македонија живеат Бугари, Турци, Албанци...”
For more: "Уште робуваме на старите поделби", Разговор со д-р Зоран Тодоровски, here (in Macedonian; in English: "We are still in servitude to the old divisions", interview with Ph. D. Zoran Todorovski, published on http://www.tribune.eu.com, 27. 06. 2005.
Трибуна:Новинарот Виктор Цветаноски обидувајќи се во „Утрински весник” да спротивстави бугарска (Тодор Александров) и македонска кауза, вели: „Сандански ја застапувал тезата дека треба да се работи меѓу македонскиот народ и на теренот да му се објаснува дека тој е посебен народ...”?Тодоровски:Никаде Сандански нема таква изјава. Тој имал исти погледи и ставови како и другите македонски дејци од левицата и десницата, и тој се сметал за Бугарин. За него има малку документација, има повеќе другите што пишуват за него. И она малку што го напишал, кога кажува за населението во Македонија, никаде не спомнува македонски народ како посебен етнос, туку дека: „Во Македонија живеат Бугари, Турци, Албанци...”
For more: "Уште робуваме на старите поделби", Разговор со д-р Зоран Тодоровски, here (in Macedonian; in English: "We are still in servitude to the old divisions", interview with Ph. D. Zoran Todorovski, published on http://www.tribune.eu.com, 27. 06. 2005.
Psilos, Christopher (2000) The Young Turk revolution and the Macedonian question 1908-1912, University of Leeds. Chapter 5.7 The Serres Faction and the Creation of the Bulgarian National Federal Party (B.N.F.P.) pp. 98 - 103..
