It is true that Nachtigall executed Jews on its subsequent march to Vinnytsia, but it seems not to have taken part, as a unit, in the Lviv pogrom or executions.John-Paul Himka, The Lviv Pogrom of 1941: The Germans, Ukrainian Nationalists, and the Carnival Crowd, Canadian Slavonic Papers 53, no. 2-3-4 (June-September-December 2011) s. 225–226. wersja elektroniczna.
lu.academia.edu
Również Per Anders Rudling:” Soldiers under his command carried out mass shootings of Jews in the vicinity of Vinnytsia.” Per Anders Rudling, Schooling in Murder: Schutzmannschaft Battalion 201 and Hauptmann Roman Shukhevych in Belarus 1942 – wersja oryginalna w języku angielskim. tłumaczenie polskie: Szkolenie w mordowaniu: Schutzmannschaft battalion 201 i hauptmann Roman Szuchewycz na Białorusi w 1942 r., Ukraińska policyjna kolaboracja w kontekście fałszowania historii II wojny światowej. Wstęp do tematu., [w:] Prawda historyczna a prawda polityczna w badaniach naukowych. Ludobójstwo na Kresach południowo-wschodniej Polski w latach 1939–1946. Wrocław 2011, s. 191.
Fragment dokumentu: „С целью компрометации Оберлендера и украинских националистов, собранные УКГБ материалы широко использовались в местной и центральной прессе, кинохронике,а также на пресс-конференции в Москве. Кроме этого, были выявлены и соответственно подготовлены свидетели, выступавшие по данному делу на пресс-конференции в Москве и на суде в Берлине.С учетом достигнутых положительных результатов в проведении специальных мероприятий по Оберлендеру, прошу Вас наградитъ нагрудным знаком «Почетный сотрудник Госбезопасности». Объявить благодарность и наградить ценным подарком.” [1].(ГДА СБУ фонд 1, опис 4 за 1964 рік, порядковий номер 3, том 5, аркуш 195 Розсекречено: 24/376 від 05.02.2008 р. – oryginalna sygnatura dokumentu). Inny dokument: „Из Москвы тов. Щербак №33988 от 13 ноября 1958 года вх.№15107 копией во Львов сообщил, что установленных очевидцев злодеяний батальона «Нахтигаль» следует подготовить для допроса работниками прокуратуры, о чем будут даны указания прокуратурой СССР. При подготовке к допросам свидетелей следует использовать опубликованные в прессе статьи о преступлениях «Нахтигаля». Работу по установлению других очевидцев злодеяний, их документации и добыче дополнительных материалов продолжить.” Довідка: КГБ про підготовку свідків проти „Нахтігалю” на базі відповідних публікацій в пресі. ГДА СБУ фонд 1, опис 4 за 1964 рік, порядковий номер 3, том 5, аркуш 86 Розсекречено: 24/376 від 05.02.2008 р. – oryginalna sygnatura dokumentu.
I understood the consensus of Holocaust specialists to be that, although some soldiers of the battalion participated in the pogrom in Lviv in July 1941, the unit as a whole did not.John-Paul Himka, True and False Lessons from the Nachtigall Episode,wersja elektroniczna.
„Kwestią wymagającą dalszych badań jest odpowiedzialność za tę zbrodnię Theodora Oberländera, będącego komendantem ukraińskiego batalionu „Nachtigall”, którego żołnierze uczestniczyli w dokonywaniu aresztowań”. Stanisław Bogaczewicz Kaźń profesorów lwowskich w lipcu 1941 roku, Biuletyn IPN 7/21 s. 73–74 informacja nt sesji naukowej zorganizowanej 29 czerwca 2001 przez Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego i Oddział Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu w 60. rocznicę mordu profesorów lwowskich. Biuletyn IPN 7/2001, s. 73–74.
Zygmunt Albert Mord profesorów lwowskich w lipcu 1941 roku, [w:] Zygmunt Albert Kaźń profesorów lwowskich – lipiec 1941 / studia oraz relacje i dokumenty zebrane i oprac. przez Zygmunta Alberta Wrocław 1989, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, ISBN 83-229-0351-0, s. 65.
memorial.kiev.ua
Fragment dokumentu: „С целью компрометации Оберлендера и украинских националистов, собранные УКГБ материалы широко использовались в местной и центральной прессе, кинохронике,а также на пресс-конференции в Москве. Кроме этого, были выявлены и соответственно подготовлены свидетели, выступавшие по данному делу на пресс-конференции в Москве и на суде в Берлине.С учетом достигнутых положительных результатов в проведении специальных мероприятий по Оберлендеру, прошу Вас наградитъ нагрудным знаком «Почетный сотрудник Госбезопасности». Объявить благодарность и наградить ценным подарком.” [1].(ГДА СБУ фонд 1, опис 4 за 1964 рік, порядковий номер 3, том 5, аркуш 195 Розсекречено: 24/376 від 05.02.2008 р. – oryginalna sygnatura dokumentu). Inny dokument: „Из Москвы тов. Щербак №33988 от 13 ноября 1958 года вх.№15107 копией во Львов сообщил, что установленных очевидцев злодеяний батальона «Нахтигаль» следует подготовить для допроса работниками прокуратуры, о чем будут даны указания прокуратурой СССР. При подготовке к допросам свидетелей следует использовать опубликованные в прессе статьи о преступлениях «Нахтигаля». Работу по установлению других очевидцев злодеяний, их документации и добыче дополнительных материалов продолжить.” Довідка: КГБ про підготовку свідків проти „Нахтігалю” на базі відповідних публікацій в пресі. ГДА СБУ фонд 1, опис 4 за 1964 рік, порядковий номер 3, том 5, аркуш 86 Розсекречено: 24/376 від 05.02.2008 р. – oryginalna sygnatura dokumentu.
Już w pierwszych godzinach rozlepili Niemcy po mieście afisze podjudzające przeciwko Żydom. W tych afiszach i w ulotkach, rozdawanych na ulicach, przedstawiano Żydów, jako winowajców pożogi wojennej (...) Do niemieckich żołnierzy dołączyły się męty społeczne, szczególnie spośród nacjonalistów ukraińskich, oraz zorganizowana przez Niemców naprędce t.zw. ukraińska milicja (policja pomocnicza). Zaczęło się od polowania na ulicach na mężczyzn żydowskich. Żydzi lwowscy, ogarnięci panicznym strachem, przeważnie nie wychodzili na ulice. Większość chowała się w swych mieszkaniach, w rozmaitych kryjówkach, lub po piwnicach i strychach. Ukraińska milicja i Niemcy, niezadowoleni ze zbyt skąpego połowu na ulicach, poczęli przetrząsać mieszkania żydowskie w poszukiwaniu ofiar. Zabierano mężczyzn, gdzieniegdzie jednak i całe rodziny, nie wyłączają dzieci, pod pretekstem, że mają oczyszczać więzienia lwowskie z trupów. Kilka tysięcy Żydów zagnano w ten sposób, wśród bicia, naigrywania się i szyderstw gawiedzi do więzień lwowskich na ulicę Kazimierzowską (Brygidki), na ulicę Łąckiego, na ulicę Zamarstynowską i na ulicę Jachowicza. W „Brygidkach” zgromadzono kilkutysięczny tłum złapanych Żydów na podwórzu więziennym i bito ich tam w niemiłosierny sposób. Ściany więzienia dookoła podwórza były aż po pierwsze piętro oblane krwią torturowanych Żydów i oblepione kawałami mózgu. (Zeznania i osobiste przeżycia nieżyjącego już adwokata lwowskiego, dra Izydora Eliasza Lana, zam. przy ulicy Bernsteina 1. Niemniej potworne sceny rozgrywały się w pozostałych więzieniach. Część żydowskich ofiar rozstrzelano. W rezultacie, po dwudniowej masakrze, pozostała przy życiu tylko część uwięzionych, którą puszczono do domu, zaś kilka tysięcy zginęło wśród najwymyślniejszych mąk. Pomiędzy ofiarami tej pierwszej masakry znajdowali się: Dr. Jecheskiel Lewin, rabin postępowej gminy wyznaniowej we Lwowie i redaktor tygodnika „Opinia”, oraz Henryk Hescheles – redaktor dziennika „Chwila”. Filip Friedman, Zagłada Żydów lwowskich, Łódź 1945, wersja elektroniczna.
„У такій ситуації Роман Шухевич, як керівник північної групи ДУН, надіслав до ОКВ протест, в якому наголосив, що внаслідок арешту нашого Уряду і Провідника Легіон не може дальше перебувати під командуванням німецької армії.” І.К. Патриляк (Iwan Patrylak), Військова діяльність ОУН(Б) у 1940–1942 роках., Київ 2004 Wyd. Київський національний університет імені Тараса Шевченка, Інститут історії України НАН України s. 311 wersja elektroniczna.
Naocznym świadkiem egzekucji był szesnastoletni syn Jecheskiela Lewina: Kurt: Od godziny dziesiątej nie zaganiano już więcej do nas, jedynie w wyżej wspomniany kąt. Nagle zobaczyłem ojca. Pędzili go dwaj Niemcy, okładając kolbami. Śmiertelnie blady, w ornacie, spokojnie szedł na śmierć. Trudno opisać moją rozpacz, rozpacz dziecka niemogącego ojcu w niczym pomóc. Bezsilność i ból dławiły mnie, rozdarłem kołnierz koszulki, jakbym się dusił. W tej chwili coś się w mojej duszy urwało. Skamieniałem. Jedynie błędnymi, nieprzytomnymi oczyma patrzyłem, co będzie dalej. Gdy ojca przypędzono do stojącej tam już grupy Żydów, ojciec odmówił „Wide” (wid(d)uj (hebr., Spowiedź; jid. Wide) – wyznanie grzechów, które w połączeniu ze skruchą i zadośćuczynieniem, może przynieść penitentowi darowanie kary przez Stwórcę.Polski Słownik Judaistyczny) i zaintonował wielkim głosem „Szma Jisrael”. Prawie równocześnie Niemcy otworzyli ogień w ów kąt. Pracujący przy trupach usłyszeli modlitwę, straszną w swej sile modlitwę przedśmiertną niewinnie katowanych ludzi. Modlitwę pełna bólu i skargi. Nie słyszałem ani krzyków, ani płaczu, tylko potężne „Szma Jisrael”. Potężniało one wciąż, przebijając się przez huk strzałów i wreszcie ucichło. Kurt I. Lewin, Przeżyłem. Saga Świętego Jura spisana w roku 1946 przez syna rabina Lwowa, Zeszyty Literackie, Warszawa 2006, ISBN 83-60046-40-9. s. 59–60.
worldcat.org
DieterD.SchenkDieterD., Noc morderców. Kaźń polskich profesorów we Lwowie i holocaust w Galicji Wschodniej, PawełP.Zarychta (tłum.), DariuszD.Salamon (tłum.), Kraków: wyd. Wysoki Zamek, 2011, s. 130, ISBN 978-83-931373-5-0, OCLC803763275.
BogdanB.MusiałBogdanB., Rozstrzelać elementy kontrrewolucyjne!: brutalizacja wojny niemiecko-sowieckiej latem 1941 roku, Warszawa: Wyd. Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2001, s. 220, 227, ISBN 83-88747-40-1, OCLC830344494.
DieterD.SchenkDieterD., Noc morderców. Kaźń polskich profesorów we Lwowie i holocaust w Galicji Wschodniej, PawełP.Zarychta (tłum.), DariuszD.Salamon (tłum.), Kraków: Wysoki Zamek, 2011, s. 103–107, ISBN 978-83-931373-5-0, OCLC803763275.
DieterD.SchenkDieterD., Noc morderców. Kaźń polskich profesorów we Lwowie i holocaust w Galicji Wschodniej, PawełP.Zarychta (tłum.), DariuszD.Salamon (tłum.), Kraków: wyd. Wysoki Zamek, 2011, s. 107, ISBN 978-83-931373-5-0, OCLC803763275.
DieterD.SchenkDieterD., Noc morderców. Kaźń polskich profesorów we Lwowie i holocaust w Galicji Wschodniej, PawełP.Zarychta (tłum.), DariuszD.Salamon (tłum.), Kraków: wyd. Wysoki Zamek, 2011, s. 109, ISBN 978-83-931373-5-0, OCLC803763275.
DieterD.SchenkDieterD., Noc morderców. Kaźń polskich profesorów we Lwowie i holocaust w Galicji Wschodniej, PawełP.Zarychta (tłum.), DariuszD.Salamon (tłum.), Kraków: wyd. Wysoki Zamek, 2011, s. 131, ISBN 978-83-931373-5-0, OCLC803763275.
DieterD.SchenkDieterD., Noc morderców. Kaźń polskich profesorów we Lwowie i holocaust w Galicji Wschodniej, PawełP.Zarychta (tłum.), DariuszD.Salamon (tłum.), Kraków: wyd. Wysoki Zamek, 2011, ISBN 978-83-931373-5-0, OCLC803763275. Brak numerów stron w książce
![[1]](http://memorial.kiev.ua/images/stories/2008/02/nachtigal/007.jpg){kind=link}