Zob. zdjęcie z roku 1976, Kazimierz Orłoś, Mackiewicz w złych rękach, „Rzeczpospolita” 27.09.2008. Z mieszkającą w LSRR Idalią Mackiewicz utrzymywał kontakt korespondencyjny. Mackiewicz nie miał naturalnych wnuków; jego córki nie miały własnych dzieci. Idalia adoptowała chłopca z domu dziecka, jednak stosunki z przysposobionym synem nie ułożyły się dobrze, Dariusz Jarosiński, Droga do Czarnego Boru, „Debata” 12 (2009).
W 1961 otrzymał Nagrodę Literacką im. Herminii Naglerowej, Bolecki 2013, s. 225, a w 1963 nagrodę im. Anny Godlewskiej z Zurichu, Biografia, [w:] serwis Jedynie Prawda.
W 1970 dostał Nagrodę Stowarzyszenia Lotników Polskich w Brazylii, Bolecki 2013, s. 225, a w roku 1972 nagrodę Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego za W cieniu krzyża, Biografia, [w:] serwis Jedynie Prawda.
Krytyka Mackiewicza trwała nieprzerwanie od połowy lat 40., np. w roku Paweł 1955 Jasienica opublikował Moralne zwłoki szlachcica kresowego w krajowym periodyku „Świat”, w roku 1964 Andrzej Pomian wydał w Waszyngtonie Sprawę Józefa Mackiewicza, Bolecki 2013, s. 437–440, a w roku 1970 Roman Korab-Żebryk bardzo krytycznie wspomniał Mackiewicza w warszawskiej „Kulturze”; było to swego rodzaju ewenementem, bo na Mackiewicza był całkowity zapis cenzorski, Bolecki 2013, s. 452.
Marek Jedziniak: Józef Mackiewicz. www.kzp.pl. [dostęp 2023-05-21]. (pol.).
mab.lt
elibrary.mab.lt
Wanda była córką Ottona Żyłowskiego (1855–1917), pracownika zarządu miasta Wilna, oraz Antoniny z Rodziewiczów. Urodzona w roku 1897, skończyła Szkołę Żeńską Stowarzyszenia Nauczycielek i Wychowawczyń w Wilnie. Zob. „Dziennik Wileński” 17.10.1917, s. 4, oraz Halina Jotkiałło, Świadectwa ludzkich losów, „Tygodnik Wileńszczyzny” 22 (2014). Z niektórych źródeł wynika, że urodziła się w roku 1898, zob. Wanda Żyłowska, [w:] Cmentarz na Rossie w Wilnie. Badania inwentaryzacyjne.
magwil.lt
Alwida Bajor, Domy Mackiewiczów i Fleurów, „Magazyn Wileński” 1/14 (2003). Mackiewicz założył drugą rodzinę i żył z nieznaną Rosjanką, Orłoś 2015.
Adamowicz 2009. Relacje między przyrodnimi siostrami, córkami Mackiewicza, są niejasne. Halina twierdzi, że do roku 1956 nie tylko nie znała Idalii, ale nawet nie wiedziała o jej istnieniu, Alwida Bajor, Czarny Bór na skrzyżowaniu ludzkich losów, „Magazyn Wileński” 4 (2008). Nie wiadomo, czy Idalia wiedziała o istnieniu Haliny.
myheritage.pl
Aleksandra Niemczykowa, Wilnianie zasłużeni dla Litwy, Polski, Europy i świata, [w:] serwis Głos z Litwy 2010. Nieco inna wersja przedstawiona jest w we wcześniejszym tekście tej samej autorki, gdzie Bolesław Mackiewicz występuje jako sędzia grodzki i właściciel folwarku, który po roku 1831 stracił majątek i musiał przenieść się do Wilna. Miał on być ojcem niewymienionego z imienia syna, który z kolei był ojcem Antoniego Mackiewicza, Aleksandra Niemczykowa, Stanisław Cat Mackiewicz. W kręgu Słowa, [w:] Znad Wilii 3/31 (2007), p. 38. W anonimowo opracowanym drzewie genealogicznym Mackiewiczów najstarszym wymienionym przodkiem jest Kazimierz Mackiewicz, dziadek wspomnianego Jana Mackiewicza, zob. serwis MyHeritage.
Aleksandra Niemczykowa, Wilnianie zasłużeni dla Litwy, Polski, Europy i świata, [w:] serwis Głos z Litwy 2010. Nieco inna wersja przedstawiona jest w we wcześniejszym tekście tej samej autorki, gdzie Bolesław Mackiewicz występuje jako sędzia grodzki i właściciel folwarku, który po roku 1831 stracił majątek i musiał przenieść się do Wilna. Miał on być ojcem niewymienionego z imienia syna, który z kolei był ojcem Antoniego Mackiewicza, Aleksandra Niemczykowa, Stanisław Cat Mackiewicz. W kręgu Słowa, [w:] Znad Wilii 3/31 (2007), p. 38. W anonimowo opracowanym drzewie genealogicznym Mackiewiczów najstarszym wymienionym przodkiem jest Kazimierz Mackiewicz, dziadek wspomnianego Jana Mackiewicza, zob. serwis MyHeritage.
Zob. zdjęcie z roku 1976, Kazimierz Orłoś, Mackiewicz w złych rękach, „Rzeczpospolita” 27.09.2008. Z mieszkającą w LSRR Idalią Mackiewicz utrzymywał kontakt korespondencyjny. Mackiewicz nie miał naturalnych wnuków; jego córki nie miały własnych dzieci. Idalia adoptowała chłopca z domu dziecka, jednak stosunki z przysposobionym synem nie ułożyły się dobrze, Dariusz Jarosiński, Droga do Czarnego Boru, „Debata” 12 (2009).
rynek-ksiazki.pl
Spór o prawa autorskie trwał potem długie lata, a głównym przeciwnikiem Mackiewicza był rotmistrz Zdzisław Stahl, Bolecki 2013, s. 221. Podczas konfliktu o copyright brat Józefa Stanisław stanął jakoby po stronie „tutejszego wodza emigracji” [Andersa?], co było przyczyną głębokiego konfliktu między braćmi, prowadzącego ostatecznie do całkowitego zerwania stosunków. Kiedy Cat-Mackiewicz odwiedził potem Monachium, Józef odmówił spotkania z nim, Barbara i Józef Mackiewiczowie w Rapperswilu, [w:] serwis Rynek Książki.
Miesięcznie Toporska zarabiała średnio ok. 300 $, Bolecki 2013, s. 222. Przy typowym kursie wymiany, oznaczało to ok. 1260 DM, podczas gdy średnie zarobki w Niemczech w 1955 wynosiły ok. 380 DM, zob. serwis Statista.
Bolecki 2013, s. 222. Oznaczało to ok. 480 DM, podczas gdy średnie zarobki w Niemczech w 1958 wynosiły ok. 450 DM, zob. serwis Statista.
Bolecki 2013, s. 222; Po typowym kursie wymiany 70 $ oznaczało ok. 280 DM, podczas gdy w roku 1964 średnie zarobki w Niemczech Zachodnich wynosiły ok. 710 DM, zob. serwis Statista.
5000 FF, czyli około 2100 DM; w roku 1981 średnie zarobki w Niemczech Zachodnich wynosiły ok. 2500 DM, zob. serwis Statista.
tygodnik.lt
Wanda była córką Ottona Żyłowskiego (1855–1917), pracownika zarządu miasta Wilna, oraz Antoniny z Rodziewiczów. Urodzona w roku 1897, skończyła Szkołę Żeńską Stowarzyszenia Nauczycielek i Wychowawczyń w Wilnie. Zob. „Dziennik Wileński” 17.10.1917, s. 4, oraz Halina Jotkiałło, Świadectwa ludzkich losów, „Tygodnik Wileńszczyzny” 22 (2014). Z niektórych źródeł wynika, że urodziła się w roku 1898, zob. Wanda Żyłowska, [w:] Cmentarz na Rossie w Wilnie. Badania inwentaryzacyjne.
O wychowaniu Idalii przez matkę zob. Krystyna Adamowicz, Idalia – łagodna niczym sarenka, „Tygodnik Wileńszczyzny” 38 (2009).
ubc.ca
fx.sauder.ubc.ca
Miesięcznie Toporska zarabiała średnio ok. 300 $, Bolecki 2013, s. 222. Przy typowym kursie wymiany, oznaczało to ok. 1260 DM, podczas gdy średnie zarobki w Niemczech w 1955 wynosiły ok. 380 DM, zob. serwis Statista.
Bolecki 2013, s. 222; Po typowym kursie wymiany 70 $ oznaczało ok. 280 DM, podczas gdy w roku 1964 średnie zarobki w Niemczech Zachodnich wynosiły ok. 710 DM, zob. serwis Statista.
uksw.edu.pl
cmentarznarossie.uksw.edu.pl
Wanda była córką Ottona Żyłowskiego (1855–1917), pracownika zarządu miasta Wilna, oraz Antoniny z Rodziewiczów. Urodzona w roku 1897, skończyła Szkołę Żeńską Stowarzyszenia Nauczycielek i Wychowawczyń w Wilnie. Zob. „Dziennik Wileński” 17.10.1917, s. 4, oraz Halina Jotkiałło, Świadectwa ludzkich losów, „Tygodnik Wileńszczyzny” 22 (2014). Z niektórych źródeł wynika, że urodziła się w roku 1898, zob. Wanda Żyłowska, [w:] Cmentarz na Rossie w Wilnie. Badania inwentaryzacyjne.
umk.pl
bu.umk.pl
Adalberta i Marianny Mayer, z którymi Mackiewicz i Toporska pozostawali w przyjaźni i zażyłości; Stanisław Wujastyk, Józef Mackiewicz, [w:] serwis UMK.
Aczkolwiek historycy literatury spekulują także nt. ewentualnych innych przyczyn: ostracyzmu w środowisku londyńskiej emigracji, faktu że Mackiewicz słabo mówił po angielsku a bardzo dobrze po niemiecku, dużego monachijskiego skupiska zaprzyjaźnionej emigracji rosyjsko-kozackiej, zob. wypowiedź Boleckiego na O Józefie Mackiewiczu, [w:] serwis YT. W połowie lat 60. Mackiewicz uważał, że „pod wielu względami lepiej byłoby wrócić do Anglii”, ale wskazywał na konieczność leczenia szpitalnego żony w Niemczech, Ich emigrancki los, „Kurier Wileński” 15.01.1994.
Aczkolwiek historycy literatury spekulują także nt. ewentualnych innych przyczyn: ostracyzmu w środowisku londyńskiej emigracji, faktu że Mackiewicz słabo mówił po angielsku a bardzo dobrze po niemiecku, dużego monachijskiego skupiska zaprzyjaźnionej emigracji rosyjsko-kozackiej, zob. wypowiedź Boleckiego na O Józefie Mackiewiczu, [w:] serwis YT. W połowie lat 60. Mackiewicz uważał, że „pod wielu względami lepiej byłoby wrócić do Anglii”, ale wskazywał na konieczność leczenia szpitalnego żony w Niemczech, Ich emigrancki los, „Kurier Wileński” 15.01.1994.
Po definitywnym odrzuceniu nagrody kilka osób zorganizowało zbiórkę pieniędzy, mająca zrekompensować Mackiewiczowi odrzucenie nagrody. Do tej zbiórki dołożył się sam Giedroyc, który prywatnie przekazał na ten cel większą kwotę niż oryginalna nagroda. Również i te pieniądze Mackiewicz odrzucił, zob. O Józefie Mackiewiczu, [w:] serwis YT, 1:11:45. W roku 1981 Mackiewicz otrzymał także Nagrodę Literacką Stowarzyszenia Krzewienia Nadziei w Chicago, Bolecki 2013, s. 225.
Włodzimierz Bolecki, Józef Mackiewicz – pisarz przemilczany, [w:] Tygodnik Powszechny 20.08.2000, nowsza wypowiedź na O Józefie Mackiewiczu, [w:] serwis YT.
Aleksandra Niemczykowa, Wilnianie zasłużeni dla Litwy, Polski, Europy i świata, [w:] serwis Głos z Litwy 2010. Nieco inna wersja przedstawiona jest w we wcześniejszym tekście tej samej autorki, gdzie Bolesław Mackiewicz występuje jako sędzia grodzki i właściciel folwarku, który po roku 1831 stracił majątek i musiał przenieść się do Wilna. Miał on być ojcem niewymienionego z imienia syna, który z kolei był ojcem Antoniego Mackiewicza, Aleksandra Niemczykowa, Stanisław Cat Mackiewicz. W kręgu Słowa, [w:] Znad Wilii 3/31 (2007), p. 38. W anonimowo opracowanym drzewie genealogicznym Mackiewiczów najstarszym wymienionym przodkiem jest Kazimierz Mackiewicz, dziadek wspomnianego Jana Mackiewicza, zob. serwis MyHeritage.
Leonard Drożdżewicz, Na zakończenie Roku Józefa Mackiewicza, „Znad Wilii”, nr 4(92) z 2022 r., s. 53–54, URL.
