Należy podkreślić, że najistotniejszym elementem kształtującym politykę zewnętrzną PRL było ścisłe podporządkowanie naszego kraju ZSRR, widoczne zarówno we wzajemnych stosunkach, jak i w kontaktach z krajami bloku wschodniego, państwami Europy Zachodniej, USA i innymi.(…) Stosunki pomiędzy ZSRR a PRL układały się na zasadzie zależności, a ich cechą było podporządkowanie jednej strony drugiej i kontrola jednej przez drugą. Wyróżnikiem penetracji był „przesunięty regulator”, czyli radzieckie struktury penetrujące, które przeniknęły na terytorium Polski, do wnętrza jej systemu państwowego. Podmiotem penetrującym był radziecki ośrodek decyzyjny realizujący swe cele za pomocą struktur sterowniczych.SławomirS.WeremiukSławomirS., Specyfika stosunków polsko-radzieckich w okresie 1944–1991, t. Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego nr 11 (6) 2014, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, s. 43–57, ISSN2080-1335. Informacja o publikacji na stronie ABW.
Należy podkreślić, że najistotniejszym elementem kształtującym politykę zewnętrzną PRL było ścisłe podporządkowanie naszego kraju ZSRR, widoczne zarówno we wzajemnych stosunkach, jak i w kontaktach z krajami bloku wschodniego, państwami Europy Zachodniej, USA i innymi.(…) Stosunki pomiędzy ZSRR a PRL układały się na zasadzie zależności, a ich cechą było podporządkowanie jednej strony drugiej i kontrola jednej przez drugą. Wyróżnikiem penetracji był „przesunięty regulator”, czyli radzieckie struktury penetrujące, które przeniknęły na terytorium Polski, do wnętrza jej systemu państwowego. Podmiotem penetrującym był radziecki ośrodek decyzyjny realizujący swe cele za pomocą struktur sterowniczych.SławomirS.WeremiukSławomirS., Specyfika stosunków polsko-radzieckich w okresie 1944–1991, t. Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego nr 11 (6) 2014, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, s. 43–57, ISSN2080-1335. Informacja o publikacji na stronie ABW.
RyszardR.NazarewiczRyszardR., Armii Ludowej dylematy i dramaty, Warszawa: Oficyna Drukarska, 1998, s. 25, ISBN 83-909166-0-6, OCLC69278377.
WładysławW.GomułkaWładysławW., Pamiętniki, AndrzejA.Werblan (red.), t. 2, Warszawa: BGW, 1994, s. 59, ISBN 83-7066-552-7, OCLC749646794.
RyszardR.NazarewiczRyszardR., Armii Ludowej dylematy i dramaty, Warszawa: Oficyna Drukarska, 1998, s. 13, ISBN 83-909166-0-6, OCLC69278377.
WładysławW.GomułkaWładysławW., Pamiętniki, AndrzejA.Werblan (red.), t. 2, Warszawa: BGW, 1994, s. 113–114, ISBN 83-7066-552-7, OCLC749646794.
RyszardR.NazarewiczRyszardR., Armii Ludowej dylematy i dramaty, Warszawa: Oficyna Drukarska, 1998, s. 45, ISBN 83-909166-0-6, OCLC69278377.
WładysławW.GomułkaWładysławW., Pamiętniki, AndrzejA.Werblan (red.), t. 2, Warszawa: BGW, 1994, s. 125, ISBN 83-7066-552-7, OCLC749646794.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., The Establishment of Communist Rule in Poland, 1943–1948, John SJ.S.Micgiel (tłum.), Jan TomaszJ.T.Gross, Berkeley: Univ. of California Press, 1991, s. 22, ISBN 0-520-06219-1, OCLC835775661.
„(...) Memorandum Ponomarienki nie pozostało w sferze teoretycznych rozważań. Na jego osobiste polecenie sowieccy partyzanci na terenach kresów północno-wschodnich, a PPR na obszarze Generalnego Gubernatorstwa, zwalczali polskie podziemie niepodległościowe, denuncjując jego członków do niemieckich władz okupacyjnych. Działania te sterowane były z Moskwy poprzez Komintern i NKWD”: Bogdan Musiał, Memorandum Pantelejmona Ponomarienki z 20 stycznia 1943: „O zachowaniu się Polaków i niektórych naszych zadaniach”, Pamięć i Sprawiedliwość, Pismo Instytutu Pamięci Narodowej, Warszawa, 1 września 2006, ISSN1427-7476, s. 379–380.
Fragment Memorandum Pantelejmona Ponomarienki, przeznaczonego m.in. dla Józefa Stalina i Wiaczesława Mołotowa z 20 stycznia 1943: „W interesie naszego państwa [ZSRR] musimy podjąć pewne kroki (...) W Polsce należy koniecznie rozpalić wojnę partyzancką. (...) Oprócz efektu wojskowego spowoduje to sprawiedliwe wydatki ludności polskiej na dzieło walki z okupantem niemieckim i spowoduje, że Polakom nie uda się w całości zachować swoich sił. W związku z powyższym uważam za stosowne: 1. Wykorzystać antyniemieckie nastroje ludności polskiej na terytorium Polski i rozwinąć wojnę partyzancką. 2. Wysłać na wiosnę [1943] 80 do 90 starannie przygotowanych i przeszkolonych agentów, którzy władają biegle językiem polskim i posiadają kontakty wśród ludności polskiej (...)”: Bogdan Musiał, Memorandum Pantelejmona Ponomarienki z 20 stycznia 1943: „O zachowaniu się Polaków i niektórych naszych zadaniach”, „Pamięć i Sprawiedliwość”, Pismo Instytutu Pamięci Narodowej, Warszawa, 1 września 2006, ISSN1427-7476, s. 379–380.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 30, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
WładysławW.GomułkaWładysławW., Pamiętniki, AndrzejA.Werblan (red.), t. II, Warszawa: BGW, 1994, s. 261, ISBN 83-7066-552-7, OCLC749646794.
RyszardR.NazarewiczRyszardR., Armii Ludowej dylematy i dramaty, Warszawa: Oficyna Drukarska, 1998, s. 234–235, ISBN 83-909166-0-6, OCLC69278377.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 27, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
EugeniuszE.DuraczyńskiEugeniuszE., Między Londynem a Warszawą. Lipiec 1943 – lipiec 1944, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, s. 269–274, ISBN 83-06-01406-5, OCLC830222429.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 20, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 41, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 50, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 47, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 49, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 54, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 60, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 118, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 124, 129, 131, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 153, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 212, 239, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 352–357, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
KrystynaK.KerstenKrystynaK., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 380–386, ISBN 83-85066-09-8, OCLC834533924.
