Analysis of information sources in references of the Wikipedia article "Comitê para a Defesa Nacional do Kosovo" in Portuguese language version.
Me ndihmën e hijes së tij të zezë Cena Beg Kryeziu, burgoset Asllan Curri dhe vritet bashkë me dy shokë në përcjellje prej Krumës për në Shkodër nga mercenarët e Zogut nën pretekstin “deshi me ik” si kamuflazhe e fshehjes së krimit.
Në vitin 1920 gazeta “Populli” do njoftonte se në Kosovë bëhen luftime të rrepta midis çetave kryengritëse dhe ushtrisë. Azem Galica bënte betejë, Idriz Seferi, po kështu Hasan Budakova ishin në krye të çetave. Tahir Zajmi e lajmëronte Bajram Currin se: Morali i shqiptarëve të Kosovës është aq i mirë saqë smund të tregohet…Kjo letër e entuziazmoi Bajram Currin. Edhe në vitin 1921 që mbahet mend si vit i masakrës së shfrenuar serbe mbi popullsinë, janë zhvilluar luftime në Gjilan, Tetovë, Prizren, Kaçanik, Prishtinë, Mitrovicë, Kumanovë etj.
Elez Isufi, Zija Dibra, Jusuf Xhelili e Hysen Eles Isufi të falen nga dënimi me vdekje në litar, dhënë në mungesë prej gjyqit ushtarak të Tiranës
... më 14 shkurt 1921, kryetari i Komitetit, Hoxha Kadri Prishtina, njoftonte se lutja e Beqir Vokshit për dorëheqje si anëtar i qendrës së Komitetit pranohej ... [on 14 February 1921, Hoxha Kadri Prishtina, announced that the resignation of Beqir Vokshi as a member of Committee Center was accepted ...]
Shkaku i vrasjes eshte se Beqir Vokshi ne rastin e levizjes qe u be kunder Krumes kishte pase mberrite me e ndalu popullin e "Zones Neutrale" nga te marrunit pjese ... [The motive of the assassination is that Beqir Vokshi in the case of the movement against Kruma had managed to stop the population of the "Neutral Zone" from participating ...]
... at the end of January 1923 he sent the Albanian army into the Junik 'neutral zone', driving out all the kacaks ...
Only after considerable discussion and compromise did a permanent cabinet emerge on June 16 that was a coalition of four of the five pillars of the insurrection: the army, liberal beys, the progressives, and the Shkodrans. The Committee of Kosovo was excluded.
It was progressive in the sense that it would had welcomed assistance from the Soviets to achieve its ends and would stop at nothing to eliminate Zogu, who was the 'sworn enemy of the Kosovar rebels and irredentists'.
Pesë vjet para vrasjes së Dibrës, në 1920, poeti dhe politikani italian, Gabriele D’Anuncio, organizoi në Trieste një mbledhje të të gjitha organizatave nacionaliste, popujt e të cilëve kishin mbetur nën sundimin serb, tashmë në Jugosllavinë e porsakrijuar. Përfaqësues i kosovarëve dhe i Komitetit të Shkodrës, sipas Eqrem bej Vlorës, në këtë takim ishte “atdhetari i vjetër Beqir Vokshi”. Në këtë mbledhje D’Anuncio u premtoi kosovarëve armatim me qëllim që këta të nisnin “çlirimin e Kosovës” duke sulmuar nga ana e Kukësit. Vapori me armë mbërriti në Shëngjin në verën e 1920. Asokohe Lufta e Vlorës ishte në kulmin e saj. Ushtria jugosllave u bë gati për ndërhyrje në anë të Bunës. Ahmet Zogu, ministër i Brendshëm në atë kohë ishte kundër shkarkimit të armëve të D’Anuncios në Shqipëri ...
E çara e parë e fortë mes krerëve kosovarë dhe Ahmet Zogut kishte ndodhur ... [Five years before Dibra's assassination, in 1920, the Italian poet and politician Gabrielle D'Annunzio organized in Trieste a meeting of all nationalist organizations, from the populations which had remained under Serbian rule, now inside the newly created Yugoslavia. As a representative of the Kosovars and the Committee of Shkodra, according to Ekrem Vlora, the "old patriot Beqir Vokshi" went to the meeting. In this meeting, D'Annunzio promised to the Kosovars armament so they could start "the liberation on Kosovo" attacking from Kukes. The ship with armament arrived in Shengjin in the summer of 1920. Back then, the Vlora War was in its peak. The Yugoslav army was ready to intervene from the Buna's side. Ahmet Zogu, Minister of the Interior of that time, was against the delivery of the armament of D'Annunzio in Albania ...
The first shutter between Kosovar leaders and Zogu had happened ...]
Zija Dibra u vra. Ish-kapiten Zija Dibra, ministër tjetër herë në kabinetin e Pandeli Evangjelit, i akuzuar për çështje bolshevike, tek internohej në Berat, duke kaluar katundin Harizaj të Qarkut të Kavajës, u mundua të arratisej e t’ikë prej duarsh nji aspiranti, i cili e shoqnonte deri në Berat. Kështu, duke qenë i hypur në kalë, atë e ngau me gjithë fuqinë përpara. Aspiranti i bërtiti nja dy herë të qëndronte, por mbasi s’e dëgjoi, e qëlloi në kokë dhe e rrëzoi të vrarë prej kalit.
Pak muaj më vonë Ceno bej Kryeziu do t’i deklaronte një gazete të Beogradit: Unë e kam zënë dhe unë e kam vrarë armikun tuaj, Marko Raspopoviç. Unë kam vrarë Zija Dibrën, Bajram Currin, Luigj Gurakuqin, për paqen tuaj e tonën…”.
translated
Zija Dibra got killed. Former captain Zija Dibra, minister of Pandeli Evangjeli's cabinet, accused of Bolshevism, while being sent to internment to Berat, passing through the Harizaj village of Kavaja District, tried to escape and get away from the gendarme who was accompanying him to Berat. So, being up on a hose, he rode straight ahead as fast as he coould. The gendarme called him twice to stop, but as he did not listen to him, he shot him in the head and dropped him dead from the horse.
A few months later, Ceno bej Kryeziu would declare to a Beograd newspaper: I captured and killed your enemy, Marko Raspopovic. I killed Zija Dibra, Bajram Curri, Luigj Gurakuqin, for your peace and ours…”
Çaulev kishte takuar Hasan Prishtinën, ndërsa Aleksandrov Bajram Currin. Zija Dibra, madje u akuzua nga jugosllavët edhe si organizator i një takimi Noli-Aleksandrov, por ky takim u përgënjeshtrua nga Tirana zyrtare. Brenda pak muajsh, agjentët jugosllavë arritën të vrasin krerët e VMRO, Aleksandrovin në gusht të 1924 dhe Çaulevin, në dhjetor të 1924 teksa e kishin ndjekur deri në Milano, pas kthimit të tij nga Shqipëria.
Një tjetër nacionalist antijugosllav që kishte lidhje me kosovarët e Shkodrës ishte malazezi Marko Raspopoviç. Ky bashkë me dy malazezë të tjerë kishte marrë pjesë madje me armë në dorë në ngjarjet e qershorit të 1924-s. Në fillim të 1925-s malazezët ishin ende në Shkodër. Një dëshmitar i kohës, Asim Kopliku, ka rrëfyer: “Mua më thirrën në konsullatën jugosllave të Shkodrës. U paraqita te konsulli jugosllav, i cili më kërkoi t’u dorëzoja Raspopoviçin bashkë me dy malazezët që kisha nën komandë. Konsulli tha se tre malazezët ishin armiq të rrezikshëm të Jugosllavisë dhe të Shqipërisë… Në kazermë bisedova gjatë me Marko Raspopoviçin. Ai e fliste mirë shqipen. I tregova rrezikun që e kanoste dhe ramë dakord që unë ta nxirrja nga Shkodra, ta përcillja deri në Bërdicë e pastaj të shkonte në Shëngjin e të hidhej në Itali. Por në Shëngjin Marko Raspopoviçin e kapën. Treshja malazeze iu dorëzua Ceno bej Kryeziut, i cili e vari Marko Raspopoviçin në Krumë”.
Në vitin 1920 gazeta “Populli” do njoftonte se në Kosovë bëhen luftime të rrepta midis çetave kryengritëse dhe ushtrisë. Azem Galica bënte betejë, Idriz Seferi, po kështu Hasan Budakova ishin në krye të çetave. Tahir Zajmi e lajmëronte Bajram Currin se: Morali i shqiptarëve të Kosovës është aq i mirë saqë smund të tregohet…Kjo letër e entuziazmoi Bajram Currin. Edhe në vitin 1921 që mbahet mend si vit i masakrës së shfrenuar serbe mbi popullsinë, janë zhvilluar luftime në Gjilan, Tetovë, Prizren, Kaçanik, Prishtinë, Mitrovicë, Kumanovë etj.
Një pjesë e emigrantëve të “Konares” e të “Komitetit të Kosovës” ishin vendosur në Zara, Porto Franko, pasi atje jetesa relativisht ka qënë më e lirë. Me këtë pretekst shkuam e u vendosëm atje edhe Xhemal Bushati dhe unë, duke shpëtuar kështu nga shoqërimi policor. Pas një muaji, në kohën e drekës, me anë të një barke, Xhemal Bushati, Ahmet Dakli, Qazim Mulleti, Dan Hasani, Riza Dani dhe unë bashkë me gruan time, kaluam në Preko, qytet i vogël jugosllav, dhe prej këtej shkuam në Zagreb ...
Përveç kësaj pjese, edhe emigrantët kosovarë irredentistë, të grupuar e të organizuar nën emrin “Komiteti i Kosovës”, si grup, u ndihmuan edhe ata nga “Cominterni”. Ky komitet drejtohej nga një qëndër e përbërë prej major Ibrahim Gjakovës, Bedri Pejës e Qamil Balës ...
Nga ana tjetër, Milto Noçka na komunikoi pranimin nga ana e Zogut të formimit të një “Komiteti të Kosovës”, me kryetar Qazim Koculin e me anëtarë Kol Tromarën e Bedri Pejën me rrogë 30 (tridhjetë) napolona ari për kryetarin e nga 20 (njëzet) napolona ari për çdo anëtar ...
Një pjesë e emigrantëve të “Konares” e të “Komitetit të Kosovës” ishin vendosur në Zara, Porto Franko, pasi atje jetesa relativisht ka qënë më e lirë. Me këtë pretekst shkuam e u vendosëm atje edhe Xhemal Bushati dhe unë, duke shpëtuar kështu nga shoqërimi policor. Pas një muaji, në kohën e drekës, me anë të një barke, Xhemal Bushati, Ahmet Dakli, Qazim Mulleti, Dan Hasani, Riza Dani dhe unë bashkë me gruan time, kaluam në Preko, qytet i vogël jugosllav, dhe prej këtej shkuam në Zagreb ...
Përveç kësaj pjese, edhe emigrantët kosovarë irredentistë, të grupuar e të organizuar nën emrin “Komiteti i Kosovës”, si grup, u ndihmuan edhe ata nga “Cominterni”. Ky komitet drejtohej nga një qëndër e përbërë prej major Ibrahim Gjakovës, Bedri Pejës e Qamil Balës ...
Nga ana tjetër, Milto Noçka na komunikoi pranimin nga ana e Zogut të formimit të një “Komiteti të Kosovës”, me kryetar Qazim Koculin e me anëtarë Kol Tromarën e Bedri Pejën me rrogë 30 (tridhjetë) napolona ari për kryetarin e nga 20 (njëzet) napolona ari për çdo anëtar ...
Pra, Komiteti nga ana e tij delegon Eshtref Frashërin për ta përfaqësuar në Kongres dhe, nga ana tjetër, për ta përfaqësuar prefekturën e Kosovës dhe Kosovën irredente, zgjodhi dy delegatë të tjerë, Hysni Currin dhe Xhemal bej Prishtinën, dy tipa me karakter të ndryshëm.
Ai, si hoxhë dhe si shqiptar me origjinë kosovare (Prishtinë), ka qënë i pazëvëndësueshëm për atë situatë. E ka përfaqësuar pranë të huajve me dinjitet Komitetin dhe i ka zbatuar me aftësi vendimet e tij. Memorandumet, protestat e panumurta, drejtuar Konferencës së Paqës dhe qeverive të huaja rreth të drejtave kombëtare e të Kosovës irredente, me anë të Kryqit të Kuq Amerikan, e pjesërisht me anë të kolonelit francez, të gjitha këto kanë dalë nga dora e Hoxhës dhe ishin të përkthyera në frëngjishte nga dora e Bedri Pejës.
Nga ana tjetër, Kryqi i Kuq Amerikan, me qëllim që të shtojë autoritetin e Komitetit, ndihmat e tij në ushqime, në veshëmbathje e në barna ua ndante malësorëve nëpërmjet Komitetit të Kosovës. Komiteti ka qënë drejtuesi dhe autoriteti më i lartë i politikës kombëtare të organizuar.
Një pjesë e emigrantëve të “Konares” e të “Komitetit të Kosovës” ishin vendosur në Zara, Porto Franko, pasi atje jetesa relativisht ka qënë më e lirë. Me këtë pretekst shkuam e u vendosëm atje edhe Xhemal Bushati dhe unë, duke shpëtuar kështu nga shoqërimi policor. Pas një muaji, në kohën e drekës, me anë të një barke, Xhemal Bushati, Ahmet Dakli, Qazim Mulleti, Dan Hasani, Riza Dani dhe unë bashkë me gruan time, kaluam në Preko, qytet i vogël jugosllav, dhe prej këtej shkuam në Zagreb ...
Përveç kësaj pjese, edhe emigrantët kosovarë irredentistë, të grupuar e të organizuar nën emrin “Komiteti i Kosovës”, si grup, u ndihmuan edhe ata nga “Cominterni”. Ky komitet drejtohej nga një qëndër e përbërë prej major Ibrahim Gjakovës, Bedri Pejës e Qamil Balës ...
Nga ana tjetër, Milto Noçka na komunikoi pranimin nga ana e Zogut të formimit të një “Komiteti të Kosovës”, me kryetar Qazim Koculin e me anëtarë Kol Tromarën e Bedri Pejën me rrogë 30 (tridhjetë) napolona ari për kryetarin e nga 20 (njëzet) napolona ari për çdo anëtar ...
Një pjesë e emigrantëve të “Konares” e të “Komitetit të Kosovës” ishin vendosur në Zara, Porto Franko, pasi atje jetesa relativisht ka qënë më e lirë. Me këtë pretekst shkuam e u vendosëm atje edhe Xhemal Bushati dhe unë, duke shpëtuar kështu nga shoqërimi policor. Pas një muaji, në kohën e drekës, me anë të një barke, Xhemal Bushati, Ahmet Dakli, Qazim Mulleti, Dan Hasani, Riza Dani dhe unë bashkë me gruan time, kaluam në Preko, qytet i vogël jugosllav, dhe prej këtej shkuam në Zagreb ...
Përveç kësaj pjese, edhe emigrantët kosovarë irredentistë, të grupuar e të organizuar nën emrin “Komiteti i Kosovës”, si grup, u ndihmuan edhe ata nga “Cominterni”. Ky komitet drejtohej nga një qëndër e përbërë prej major Ibrahim Gjakovës, Bedri Pejës e Qamil Balës ...
Nga ana tjetër, Milto Noçka na komunikoi pranimin nga ana e Zogut të formimit të një “Komiteti të Kosovës”, me kryetar Qazim Koculin e me anëtarë Kol Tromarën e Bedri Pejën me rrogë 30 (tridhjetë) napolona ari për kryetarin e nga 20 (njëzet) napolona ari për çdo anëtar ...
Pra, Komiteti nga ana e tij delegon Eshtref Frashërin për ta përfaqësuar në Kongres dhe, nga ana tjetër, për ta përfaqësuar prefekturën e Kosovës dhe Kosovën irredente, zgjodhi dy delegatë të tjerë, Hysni Currin dhe Xhemal bej Prishtinën, dy tipa me karakter të ndryshëm.
Ai, si hoxhë dhe si shqiptar me origjinë kosovare (Prishtinë), ka qënë i pazëvëndësueshëm për atë situatë. E ka përfaqësuar pranë të huajve me dinjitet Komitetin dhe i ka zbatuar me aftësi vendimet e tij. Memorandumet, protestat e panumurta, drejtuar Konferencës së Paqës dhe qeverive të huaja rreth të drejtave kombëtare e të Kosovës irredente, me anë të Kryqit të Kuq Amerikan, e pjesërisht me anë të kolonelit francez, të gjitha këto kanë dalë nga dora e Hoxhës dhe ishin të përkthyera në frëngjishte nga dora e Bedri Pejës.
Nga ana tjetër, Kryqi i Kuq Amerikan, me qëllim që të shtojë autoritetin e Komitetit, ndihmat e tij në ushqime, në veshëmbathje e në barna ua ndante malësorëve nëpërmjet Komitetit të Kosovës. Komiteti ka qënë drejtuesi dhe autoriteti më i lartë i politikës kombëtare të organizuar.
... më 14 shkurt 1921, kryetari i Komitetit, Hoxha Kadri Prishtina, njoftonte se lutja e Beqir Vokshit për dorëheqje si anëtar i qendrës së Komitetit pranohej ... [on 14 February 1921, Hoxha Kadri Prishtina, announced that the resignation of Beqir Vokshi as a member of Committee Center was accepted ...]
Shkaku i vrasjes eshte se Beqir Vokshi ne rastin e levizjes qe u be kunder Krumes kishte pase mberrite me e ndalu popullin e "Zones Neutrale" nga te marrunit pjese ... [The motive of the assassination is that Beqir Vokshi in the case of the movement against Kruma had managed to stop the population of the "Neutral Zone" from participating ...]
... at the end of January 1923 he sent the Albanian army into the Junik 'neutral zone', driving out all the kacaks ...
